Soorten diabetes
ž Diabetes type 1
ž Diabetes type 2
ž Zwangerschapsdiabetes
ž Neonatale diabetes
ž MODY
ž LADA
ž MIDD
ž Diabetes insipidus
ž Diabetes type 3
Diabetes type 1 & krijgen
Ander
woord is jeugddiabetes. Veel
kinderen krijgen dit als ze jong zijn, maar dit kun je alle leeftijden het nog
krijgen. Het gaat
niet over, je groeit er niet overheen na je kindertijd.
Hierdoor
wordt het woord diabetes type 1 gebruikt. Van de 10
mensen die diabetes heeft is er maar 1 met diabetes type 1.
Hoe krijg je diabetes type 1
Het is een
auto-immuunziekte, dat betekent dat je eigen afweersysteem de oorzaak is.
Normaal ruimt dit afweersysteem alleen ziektes op in je lichaam. Bij
diabetes type 1 vergist het afweersysteem zich. Het
vernielt per ongeluk je cellen die insuline aanmaken. Hoe het
afweersysteem zich kan vergissen is nog niet bekent. Waarschijnlijk
begint het met een erfelijke aanleg. Als iemand
de aanleg heeft is het nog niet zeker dat je het dan ook krijgt.
De kans is
groter dat het afweersysteem op een bepaald moment een fout maakt.
Diabetes type 2 & voorkomen
Diabetes
type 2 begint zo langzaam, dat je het nauwelijks merkt.
Diabetes type 2 voorkomen
Is in een
groot aantal van de gevallen te voorkomen of uit te stellen door gezond te
leven. Ook als mensen met diabetes in de familie voorkomen kan je de kans met
de helft verkleinen.
ž Blijf in beweging
o Dagelijks minimaal een halfuur
ž Gezond gewicht
o Overgewicht is het verstandig om al te
vallen
ž Verstandig eten
o Gezond eten verkleint de kans op aandoeningen
& ziektes
ž Stoppen met roken
o Met roken vergroot je de kans op
diabetes type 2
Symptomen
Mensen die
het hebben maar nog geen behandeling krijgt voelt zich vaak erg ziek.
Het is
goed om op tijd naar de dokter te gaan. Zonder
behandeling blijven er veel te veel suikers in het bloed zitten. Wanneer de
bloedsuiker echt heel hoog is, kan iemand flink ziek zijn, flauwvallen of zelfs
in coma raken.
ž Veel dorst & veel plassen
ž Afvallen zonder dat daar een reden
voor is
ž Ziek & beroerd voelen
ž Veel honger hebben, of juist helemaal
niet
ž Wazig zien
ž Misselijk zijn of overgeven
ž Veel moe zijn
ž Last van ogen, zoals rode &
branderige ogen, wazig zien, dubbel zien of slecht zien
ž Slecht genezende wondjes
ž Kortademigheid of pijn in de benen bij
het lopen
ž Infecties die vaak terug komen, zoals
blaasontsteking
Behandeling
Insuline spuiten
Bij het
injecteren van insuline gebruik je een insulinepen, dat lijkt op een dikke
vulpen.
Daar zit
een vulling in met insuline & een haarfijne naald.
De
dosering is makkelijk in te stellen.
De beste
plaatsen om te injecteren gebruik je de bovenkant van de bovenbenen, onderbuik,
billen & bovenarmen.
Ook kun je
insuline toegediend krijgen via een insulinepompje, deze zit via een naaldje in
de buik constant een beetje insuline afgeven.
Daarbij
kun je extra dosering geven rond een maaltijd.
De
insulinepomp is een klein apparaatje dat in je zak past, vaak met een
mini-afstandsbediening.
Het
voordeel is dat de bloedsuikerspiegel vaak makkelijker stabiel blijft, is
handig voor kinderen & zwangere vrouwen.
Nadeel kan
zijn dat je afhankelijk voel van een apparaatje dat in de weg zit.
Dit is een
persoonlijke voorkeur.
Soorten insuline
Om
bloedsuiker goed te kunnen regelen, zijn er verschillende soorten insuline, zo
is er insuline die snel in het bloed wordt opgenomen & snel zijn werk doet,
gebruik meestal voor het eten, zodat bloedsuikerpiek na maaltijd wordt
opgevangen.
Daarnaast
bestaat er insuline die langzaam wordt opgenomen, die wordt een tot 2 keer per
dag ingespoten zodat er continu een beetje bloedsuiker kan worden opgenomen in
het lichaam.
Gezond eten & beweging
Bij
diabetes type 2 ben je niet klaar met een pilletje van de dokter.
Naast de
behandeling met medicijnen is gezond eten & bewegen heel belangrijk.
Vaak zelfs
belangrijker.
Lichaamsbeweging
zorgt ervoor dat het lichaam beter reageert op het hormoon insuline.
Bij
diabetes type 2 is ongevoeligheid voor insuline een groot probleem.
Beweging
verbeter de gevoeligheid voor insuline.
Gezond
eten heeft veel invloed op het lichaam: niet alleen op de bloedsuikerspiegel
maar ook op cholesterol in het bloed.
Medicijnen
Er zijn
tabletten die de alvleesklier aanzetten tot het aanmaken van meer insuline.
Er zijn
ook tabletten die het lichaam weer gevoeliger maken voor insuline.
Verder
schrijft de arts vaak ook medicijnen voor om cholesterol & bloeddruk te
verlagen. Deze behandeling verkleint de kans op hart- & vaatziekten enorm.
Het is
natuurlijk verveld om zoveel pillen te slikken.
Maar het
helpt, want uit onderzoek blijft dat mensen die worden behandeld, ongeveer de
helft minder kans hebben op nare lichamelijke gevolgen van diabetes op langer
termijn.
Gevolgen
Minstens
de helft van de mensen die diabetes krijgt ooit te maken met bijkomende
lichamelijke gevolgen ervan.
Die heten
ook wel complicaties.
En veel
mensen die ze niet krijgen, zijn toch alle dagen bezig om ze te voorkomen.
Want dat
is het doel van de behandeling van diabetes.
Complicaties
ontstaan vooral door jarenlang hoge bloedsuiker.
Andere
oorzaken zijn hoge bloeddruk & te veel ongezonde vetten in het bloed.
Dat is
niet goed voor alle organen, lichaamsweefsels, bloedvaten & zenuwen.
Het goede
nieuws is dat je zelf iets kunt doen om complicaties te voorkomen.
Een goede
bloedsuikerspiegel helpt, al heb je dat niet helemaal zelf in de hand.
Maar zeker
ook gezond leven & regelmatige controles verkleinen de kans op problemen.
Hypo & hyper
Bij de
behandeling van diabetes kunt je plotseling last krijgen van een te lage of te
hoge bloedsuikerspiegel, te laag is hypoglykemie, te hoog is hyperglykemie.
De
bloedsuikerspiegel schommelt in de ideale situaties tussen de 4 & 8 mmol/l.
de behandeling van diabetes is erop gericht om dit te bereiken.
Van alles
heeft invloed op de bloedsuiker: eten, drinken, sporten, stress & emoties,
een griepje.
Een enkele
keer een hypo of een hyper hebben is niet erg.
Gebeurt
dat vaak, dan moet wellicht de behandeling worden aangepast.
Overleg
dan met een arts of diabetesverpleegkundige wat voor je kan helpen.
Veel grote
schommelingen zijn niet goed voor het lichaam.
Voor hoge
bloedsuikerpieken kunnen op den duur leiden tot bijkomende lichamelijke
gevolgen.
Hoe herken je een hypo?
Komt het
bloedsuikergehalte onder de 4 mmol/l dan is er sprake van hypoglykemie.
Je merkt
dat door:
ž Zweten
ž Trillen
ž Duizeligheid
ž Plotseling wisselend humeur
ž Ongeconcentreerd zijn
ž Hoofdpijn
ž Moe
ž Hongerig
Met
druivensuiker, limonade met veel suiker & daarna een boterham breng je het
bloedsuikergehalte weer omhoog.
Is iemand
bewusteloos, dan kan glucose of glucagon worden ingespoten.
Glucagon
doet het tegenovergestelde van insuline, het zorgt ervoor dat de bloedsuiker
omhoog gaat.
Hoe herken je een hyper?
Als er te
veel suiker/glucose in het bloed zit, dus ongeveer boven de 10mmol/l, dan is er
sprake van hyperemie.
Dat merk
je door:
ž Veel plassen
ž Veel dorst hebben & houden
ž Vermoeidheid
ž Mogelijk plotselinge extreme
humeurigheid
Het
lichaam wil het teveel suiker in het bloed kwijtraken.
Veel
blijven drinken (maar niets zoets) helpt daarbij.
Waar op letten
Diabetes
kan nogal wat ernstige gevolgen hebben.
Het goede
nieuws is dat je zelf veel kan doen om die gevolgen te beperken of soms
helemaal te voorkomen:
ž Verstandige keuzes maken over eten
& alcohol
ž Stoppen met roken
ž Gewicht onder controle houden
ž Voldoende bewegen
ž Proberen de bloedsuiker stabiel te
houden
ž Controleer dagelijks de voeten
ž Houd zelf in de gaten dat u op tijd
bepaalde controles ondergaat
ž Blijf leren over diabetes
Regelmatig lichamelijk onderzoek bij
arts of verpleegkundige:
ž Bloedsuiker bepalen, het HbA1c-gehalte
2x per jaar
ž Voetenonderzoek
ž Bloeddruk
ž Gewicht
ž Eerdere afwijkende uitslagen opnieuw
checken
Minstens eens per jaar de volgende
controles:
ž Bloeddruk & bloedvetten, zoals
cholesterol
ž Nieren, urine testen op eiwitten
ž Voetenonderzoek door specialist
ž Oogonderzoek
Griepprik
Mensen met
diabetes hebben bij griep een verhoogde risico op griepcomplicaties zoals
longontsteking.
Diabetes & roken
Voor veel
mensen is dit niet leuk om te horen: roken is extra ongezond als je diabetes
hebt. Stoppen met roken is vaak moeilijk.
Maar het
is de moeite waard, want het helpt enorm.
ž Als je diabetes hebt & rookt, heb
je een grotere kans op nare gevolgen, zoals hart- & vaatziekten, slechter
zien, problemen met nieren & gewrichten
ž Roken beschadigt de bloedvaten &
het zenuwstelsel & die zijn vaak al beschadigd door diabetes zelf
ž Wondjes aan voeten genezen nog
slechter door roken, waardoor er meer kans is op amputatie van tenten of voeten
ž Door roken gaat de bloedsuiker omhoog,
want insuline, het hormoon dat de bloedsuiker verlaagt, werkt bij rokers minder
goed, daardoor is er meer insuline nodig om de bloedsuiker te verlagen, iemand
met diabetes die rookt moet dan meer insuline spuiten of meer medicijnen nemen
ž Mensen die stoppen met roken, hebben
daarna meestal een betere bloedsuiker, ook hebben ze een veel kleinere kans op
nare gevolgen van diabetes
ž Veel mensen zijn bang dat ze aankomen
als ze stoppen met roken, dan kan gebeuren, maar die paar kilo’s zijn minder
gevaarlijk voor de gezondheid dan roken
ž Als je stopt neem dan wel contact op met
je arts of verpleegkundige, je bloedsuiker kan veranderen & dan is er
aanpassing van medicijnen of insuline nodig
Ontwikkelingen bij diabetes type 1
Dankzij
wetenschappelijk onderzoek komen er steeds betere behandelingen voor diabetes.
Wat is de stand van zaken?
Andere manieren van bloedsuiker
controleren
Een
speciale bloedsuikermeter meet via een naaldje continu de bloedsuiker.
De meter
kan ook een alarm geven als de bloedsuiker te laag of te hoog wordt.
De sensor
is erg duur maar valt sinds november 2010 wel binnen de verzekering voor mensen
die dat volgens een arts echt nodig hebben.
Bijvoorbeeld
mensen die een hypo niet voelen aankomen, of zwangere vrouwen.
Eerdere
uitvindingen zijn nog niet betrouwbaar, of nog in ontwikkeling.
Zoals een
polshorloge, een contactlens voor (grove) meting, of meten in speeksel of adem.
Er komt misschien zelfs een speciale medische tatoeage om de bloedsuiker aan af
te lezen.
Sinds mei
2012 werkt het Diabetes Fonds samen met TNO & het bedrijfsleven.
Helemaal
handig is een implanteerbare insulinepomp.
Een
apparaat dat onder de huid zit, automatisch de bloedsuiker meet & insuline
afgeeft.
Hier wordt
nog aan gewerkt, er zijn nog de nodige technische problemen.
Want
natuurlijk moet het 100% betrouwbaar werken!
Dus we
moeten er nog even op wachten, maar hij komt er zeker.
Er bestaat
een manier om insuline onder hoge druk via de huid in te spuiten, zonder naald,
maar dat is voor veel mensen nog steeds pijnlijk & de resultaten van de
insulinewerking zijn wisselend.
Binnen een
paar jaar kunnen we waarschijnlijk insuline slikken in de vorm van een capsule of tablet.
Dat klinkt
makkelijker dan het lijkt.
Want de
maag breekt insuline meteen af voordat het iets kan doen.
Wetenschappers
proberen nu de insuline zo te veranderen of in te pakken dat hij de reis door
de maag overleeft.
Insuline
die je inademt, dus inhaleert in
plaats van injecteert, wacht op goedkeuring door de Amerikaanse autoriteit FDA.
Een
eerdere inhaleerbare insuline is in 2007 van de markt gehaald, onder andere
omdat het niet onopvallend te gebruiken was.
Het is nog
niet bekend wanneer het nieuwe middel op de markt komt.
Veel
wetenschappers zijn bezig met het ontwikkelen van een kunstmatige alvleesklier.
Onder meer
een team in Nederland, dat in 2012 de Publieksprijs won van het Diabetes Fonds.
Diabetes afremmen
Over een
paar jaar kunnen we misschien diabetes afremmen als het pas net is begonnen.
Daar gebeurt onderzoek naar, met stoffen die ervoor zorgen dat het
afweersysteem niet alle cellen die insuline maken afbreken.
Verschillende
internationale proeven lopen sinds de afgelopen paar jaar.
Die zijn deels
gebaseerd op ontdekkingen uit vroeger onderzoek betaald door het Diabetes
Fonds.
Hierbij
zijn de resultaten wisselend.
Bij
sommige mensen werd diabetes inderdaad afgeremd & zij hoeven minder
insuline te spuiten omdat ze zelf nog wat insuline aanmaken.
Maar bij
anderen lukte dat niet, of alleen tijdelijk.
Dat komt
waarschijnlijk doordat diabetes bij geen enkel mens gelijk is.
Transplantatie van eilandjes van
Langerhans
In de
jaren 80 werd de 1ste transplantatie gedaan van eilandjes van
Langerhans.
Dat zijn
de cellen in de alvleesklier die insuline produceren.
Dat gaat
makkelijker dan een complete alvleesklier transplanteren.
Er zijn
alleen nog zoveel nadelen dat het geen standaard behandeling is.
Er zijn
bijvoorbeeld te weinig donoren.
Maar nog
lastiger: het afweersysteem valt de nieuwe cellen aan.
Dat kan
alleen nog maar met zware medicijnen worden onderdrukt & die hebben
levensgevaarlijke bijwerkingen.
In
Nederland vinden sinds een paar jaar eilandjestransplantaties plaats.
Maar
slechts nog weinig, omdat het alleen bij erg zieke mensen wordt gedaan.
Maar door
onderzoek wordt het hopelijk over een paar jaar voor meer mensen mogelijk.
Bovendien werken Nederlandse onderzoekers aan manieren om op andere manieren
aan nieuwe eilandjes te komen.
Onderzoekers
proberen 'stamcellen' te gebruiken voor genezing van diabetes type 1.
Stamcellen zijn cellen die zich nog tot allerlei andere soorten cellen kunnen
ontwikkelen.
Het
mooiste is om bijvoorbeeld eigen beenmergstamcellen te kunnen omvormen tot
insuline producerende cellen.
Er zijn
veel misverstanden over stamceltherapie.
Erfelijkheid & zwangerschap
Hoe erfelijk is diabetes type 2?
Erfelijkheid
speelt bij diabetes type 2 een grote rol.
Dit
gebeurt via een omweg: je erft niet de ziekte zelf, maar de aanslag om het te
kunnen krijgen.
Als
diabetes type 2 in je familie voorkomt, hebt je een grote kans om het ook te
krijgen.
Of het
daadwerkelijk ooit tot diabetes komt, hangt af vaan je levensstijl.
Overgewicht
& te weinig bewegen vergoten de kans.
En
omgekeerd, iemand die geen aanleg heeft maar lange tijd ongezond leeft, kan
toch diabetes type 2 krijgen.
Het goede
nieuws is zelfs als diabetes type 2 in je familie zit, kun je de kans om
diabetes te krijgen met de helft verkleinen door gezond(er) te leven.
Je kans op diabetes type 2
Mensen met
diabetes type 2 is jouw kans:
ž Broer/zus 15-20%
ž Vader/moeder 10-20%
ž Beide ouders 20-40%
ž 2 of meer van ouders/broer/zus 25-75%
ž Eeneiige tweelingbroer/zus 70-90%
zwangerschap
Vrouwen
kunnen gewoon zwanger worden & gezonde kinderen krijgen.
Er zijn
wel meer risico’s voor de moeder & het kind dan normaal.
Verzorgende aandachtpunten
ž Letten op de stand van de bloedsuiker
spiegel
ž Begeleiden bij stoppen met roken
ž Begeleiden met afvalproces
ž Observeren van eetgedrag
Geen opmerkingen:
Een reactie posten