Ziektebeeld Korsakov

Korte omschrijving van het ziektebeeld

Het syndroom van Korsakov is een aandoening die in het  bewustzijn zit, maar waar niet iedereen zomaar even een betekenis van kan geven. 'Iets met alcohol' wordt vaak geroepen. 'Een geheugenstoornis zonder dat er dementie aan te pas komt' is een betere omschrijving. Dat iemand compleet hulpeloos wordt en nooit meer geneest is de realiteit.

  

Korsakov is een vorm van dementie.

Het is een blijvende geheugenstoornis de oorzaak daar van is alcohol gebruik en te kort aan vitamine kortom bij Korsakov zijn de hersenen beschadigd.’

Mensen die veel alcohol drinken blijken steeds slechter te presteren op geheugentoetsen Dit is ook voor jongeren het geval. Er wordt ook slechter gepresteerd op tests die leervermogen en ruimtelijk inzicht meten.

Men maakt onderscheid tussen het korte- en lange termijn geheugen. Het korte termijn geheugen slaat tijdelijk alle informatie op die we gedurende de dag ontvangen. Onbelangrijke informatie wordt vergeten, belangrijke informatie wordt overgebracht naar het lange termijn geheugen.

Overmatig alcoholgebruik heeft vooral een negatief effect op het korte termijn geheugen, maar soms ook op het lange termijn geheugen.

Bijvoorbeeld ’t cliënt met Korsakov  ‘’ is opa geworden en de naam van de kleinkind weet hij over 10 min niet meer.

De kenmerken van de ziekte   

Het belangrijkste kenmerk is geheugenverlies. Er kan nog maar weinig nieuwe informatie voor langere tijd worden opgeslagen. Ook informatie van langer geleden raken mensen met dit syndroom kwijt. Wel lukt het nog om nieuwe informatie voor 5 à 10 minuten vast te houden.

Soms vullen patiënten de gaten in hun geheugen in met verzinsels.; verhalen die niet kloppen leugens kortom.

Bij het syndroom van Korsakov komen naast de geheugenprobleem  evenwichtsstoornissen, en karakterveranderingen, waarbij met name het gebrek aan initiatief opvalt.

Daarnaast kunnen korsakovpatiënten snel paranoïde, depressief en agressief gedrag vertonen.

De ziekte ontstaat geleidelijk; vaak is er al langere tijd sprake van geheugenstoornissen en zelfverwaarlozing. Veelal hebben korsakovpatiënten weinig besef van hun ziekte, ofwel weinig ziekte-inzicht.

Door de symptomen lijkt Korsakov op dementie. Echter, dementie is progressief en Korsakov niet. Bij Korsakov staat de geheugenstoornis centraal (aantasting kortetermijngeheugen),

De oorzaken

De directe oorzaak is langdurig gebrek aan vitamine B1 ook wel thiamine genoemd. Wat ontstaat door langdurig alcoholgebruik in combinatie met slechte voeding. De lever kan door het alcoholgebruik beschadigd raken, hierdoor kan de lever vitamine B1 niet meer omzetten.

  

De symptomen

Het belangrijkste kenmerk is geheugenverlies. Er kan nog maar weinig nieuwe informatie voor langere tijd worden opgeslagen. Ook informatie van langer geleden raken mensen met dit syndroom kwijt. Wel lukt het nog om nieuwe informatie voor 5 à 10 minuten vast te houden. Soms vullen patiënten de gaten in hun geheugen in met verzinsels. Dit heet confabuleren; anders dan bij een leugen gebeurt dit onbewust. iemand met Korsakov is ervan overtuigd dat hij de waarheid vertelt.

 

Bij het syndroom van Korsakov komen naast de geheugenproblematiek ook desoriëntatie in tijd en ruimte voor, Hallucinaties, loop- en evenwichtsstoornissen, en karakterveranderingen, waarbij met name het gebrek aan initiatief opvalt. Daarnaast kunnen korsakovpatiënten snel paranoïde, depressief en agressief gedrag vertonen.

De ziekte ontstaat geleidelijk; vaak is er al langere tijd sprake van geheugenstoornissen en zelfverwaarlozing. Vaak hebben korsakovpatiënten weinig besef van hun ziekte.

Door de symptomen lijkt Korsakov op dementie.

  

Prognose/gevolgen op korte/lange termijn

De ziekte van Korsakov is geen progressieve ziekte.  veel vormen van dementie zijn dat juist wel. Een progressieve ziekte houdt in dat de ziekte langzamer steeds erger wordt. Korsakov ontstaat door het drinken van overmatig alcohol. Wanneer iemand Korsakov heeft, en stopt met het vele alcohol drinken blijven de cognitieve stoornissen stabiel, of ze kunnen zelfs steeds minder worden.

Bij ongeveer 20 % van de patiënten met de ziekte van Korsakov ontstaat er een sterke verbetering. Maar bij sommige mensen ontstaat er juist heel erg weinig herstel. Bij iedereen is dat heel erg verschillend. Veel mensen die lijden aan de ziekte van Korsakov moeten naar een verpleeghuis en komen daar ook niet meer uit, en overlijden daar ook. Wanneer iemand veel te laat stopt met drinken, en die persoon heeft het syndroom van Korsakov, kan de ziekte overgaan in alcoholdementie. Alcohol dementie is een erge vorm van dementie, hiervan is sprake als ook herinneringen uit het verre verleden vergeten en niet meer herinnerd kunnen worden. Een persoon met het syndroom van Korsakov heeft vaak een eenzaam en geïsoleerd bestaan, dit komt omdat een persoon met Korsakov sociaal niet sterk is, doordat er cognitieve stoornissen in het denken in de hersenen zijn ontstaan door het vele alcohol drinken. Ook komt het grotendeels omdat mensen met Korsakov vaak dingen zoals afspraken etc. vergeten, en andere mensen hen daardoor vaak onbetrouwbaar vinden.

Het ziekteverloop 

Patiënten hebben vaak blijvend bescherming en begeleiding nodig.                                       Zij worden daarom na diagnostiek vaak opgenomen in een verpleeghuis. Meestal wordt dit geboden in een (gespecialiseerd) verpleeghuis. We zien echter ook dat Korsakovpatiënten met mildere cognitieve functiestoornissen in staat blijken zich met de nodige ondersteuning in de thuissituatie te handhaven, of in een gespecialiseerd RIBW (beschermde woonvorm) kunnen wonen.

 De levensverwachting

De levensverwachting van mensen met het syndroom van Korsakov is heel erg verschillend. Als een persoon op tijd stopt met het drinken van alcohol, kunnen de cognitieve stoornissen in de hersenen stabiel worden, of zelfs bijna helemaal overgaan. Als er niet op tijd word gestopt met het drinken van alcohol kan Korsakov leiden tot alcohol dementie. Mensen met Korsakov functioneren slechter, en ervaren hun gezondheid als veel minder goed. Mensen met Korsakov sterven 2 tot 3 keer eerder dan mensen die gezond zijn.

Mensen met Korsakov hebben een heel ander leven dan mensen die gezond zijn, het is bijvoorbeeld belangrijk bij mensen met het Korsakov Syndroom dat zij een goede gestructureerde dagindeling hebben, dat zij afleiding krijgen  en dat er gezorgd word voor voldoende rust.  Voor iedere Korsakov patiënt word er zo een goede dagindeling gemaakt  om afleiding te geven en de zingeving te laten zien van bijvoorbeeld sociale contacten en familie etc. Een goede dagindeling is belangrijk omdat deze mensen een gebrek aan overzicht en plannen hebben. Ze  zijn vaak eenzaam omdat mensen hen niet goed kunnen vertrouwen omdat zij veel afspraken etc. vergeten.

Ook vrienden, familie, en collega’s worden er erg mee geconfronteerd, en kunnen vaak bezorgd zijn, omdat iemand met Korsakov zich anders gedraagt dan normaal. Bijvoorbeeld dat ze sneller ruzie maken, en zomaar geld uit kunnen geven aan nutteloze dingen, en zij kunnen zo in grote financiële problemen terecht komen. Ook kunnen zij hun uiterlijk erg laten verslonzen, ze hebben geen zin om te douchen of schone kleding aan te doen, hierdoor houden ze vaak mensen op afstand omdat ze aan een slechte hygiëne voldoen. Dit hoeft natuurlijk niet bij elke Korsakov patiënt zo te zijn.

Behandeling/Medicatie   

Als iemand lijdt aan het syndroom van Korsakov is het als eerste heel belangrijk dat diegene stopt met alcohol drinken, dit is erg belangrijk om de cognitieve stoornissen die zijn ontstaan stabiel te krijgen, en deze te verminderen. De behandeling van Korsakov is vaak in een speciale Korsakov- Kliniek, en daar worden de volgende stoornissen behandeld:

-       Behandeling van bijkomende stoornissen, Zoals: Psychische stoornissen door het vele alcohol gebruik.

-       Ondersteuning van maatschappelijke problemen ( Dit is nodig omdat mensen met Korsakov vaak weinig sociale contacten hebben, en vaak  familie problemen hebben)

-       Er word gezorgd voor gezonde voeding, en voldoende vitamine B1.

-       Het aanleren van normaal, gewenst gedrag.

-       Als de meeste klachten stabiel zijn, word begonnen aan de behandeling van de geheugenstoornissen.

Behandeling met medicatie is helaas niet mogelijk bij het syndroom van Korsakov.

                                                

Beschrijving van de verzorgende aandachtspunten

De hulp kan het beste gericht zijn op de oriëntatie in tijd en plaats. Dat kan met hulpmiddelen zoals een agenda opstellen, dagprogramma doornemen en steeds stap erna herhalen, dit zijn dingen die bevorderend zijn voor de zorgvrager.  Voor de zorgvrager is het belangrijk dat je een stimulerende benaderingswijze hanteert:

-          Korte zinnen gebruiken

-          Concreet aan geven wat je verwacht van de zorgvrager

-          Consequent dezelfde benadering toepassen

-          Activiteiten en taalgebruik kiezen dat past bij de zorgvrager

-          Betrek de zorgvrager zoveel mogelijk bij de dagelijkse activiteiten

-          Begeleid een dag invulling met zoveel mogelijk activiteiten

Wat betekent het ziektebeeld, of de beperkingen die hieruit voortkomen voor de draagkracht en draaglast van de zorgvrager

Draaglast op het gebied van …

Moeilijkheden op  werk of op school:

Client heeft last van desoriëntatie in tijd en ruimte, loop- en evenwichtsstoornissen, en karakterveranderingen, waarop hij op onschuldige collega’s of klasgenoten kan reageren paranoïde, depressief en agressief worden.

Problemen gezin:

verwaarlozing omdat familie teleurgesteld is op de cliënt met Korsakov  faalangstig, niet willen beginnen aan  iets nieuws omdat familie dat verwacht.

Dagelijkse stress:

Bang om fouten te maken, faalangstig doormiddel van het terug keren van alcohol drinken.

Sociale contacten kwijt raken

Belangrijke gebeurtenissen en problemen in je leven:

de geheugenproblematiek korte en lange termijn verstoord oude verhalen nog wel redelijk weet maar de nieuwe informatie slaat nauwelijks op.

Draagkracht op het gebied van …

Leefgewoonten   

Word ontzettend veel geobserveerd door familie vrienden, omdat   vaak de angst is dat cliënt faalt.   

                                              

Sociale steun   

Emotionele steun , waardering en gezelschap bijvoorbeeld  me een groep Korsakov patiënten spelletjes spelen koffie drinken praten over elkaar de leven en steun bij elkaar zoeken onder begeleiding.  

                                                

Manier van omgaan met problemen

Ondanks verandering in het gedrag kan men zich wel goed reageren en beleeft.

Tegenover familie en vrienden.

Coping Strategieën   

Dit is de manier waarop een mens omgaat met emotionele spanning die voortkomt uit een ingrijpende levensgebeurtenis.

Probleemgerichte coping: houdt in dat oplossing voor probleem zoekt door verandering aan te brengen in de situatie die stress of tegenslag veroorzaakt. Bijvoorbeeld: eisen van de omgeving verlagen.

Emotiegerichte coping: probleem wordt opgelost door onplezierige gevolgen van stress of tegenslagen te ontvluchten. Bijvoorbeeld: afleiding gaan zoeken.

 Omschrijf de beperkingen  

Mobiliteit: iemand met Korsakov kan last krijgen van loop- en evenwichtsstoornissen. Dit komt door vitamine B tekort dit kan zorgen voor afwijkingen van het zenuwstelsel.

ADL: slechte lichamelijke verzorging en hygiëne, omdraaien van dag en nacht ritme.

Visus en gehoor: afwijkende oogbewegingen.

Slaap en waakritme: deze is verstoord.

Voeding en vocht: mensen met het syndroom van Korsakov eten te weinig en ongezond.

Huid: de tast zintuig is aangetast.

Zelfbeleving: geen ziekte inzicht, de patiënt beseft vaak niet wat er met hem aan de hand is.

Gedrag: de patiënt kan zich bedreigd voelen door dat hij/zij de situatie niet begrijpt daardoor kan de patiënt agressief reageren.

De zorg: de begeleiding moet er op gericht zijn dat alles wat er gedaan moet worden duidelijk en overzichtelijk is voor de patiënt, er moet een duidelijke dagindeling geboden worden. De 4 k’s zijn hierbij belangrijk (kort, concreet, consequent, continu).