Ziektebeeld: gebroken neus

symptomen en herkennen

In geval van een gebroken neus kunnen de volgende klachten ontstaan:

·         pijn, vaak vanwege beschadig van het omringende weefsel (maar pijn kan ook afwezig zijn)

·         wanneer de slijmvliesbekleding van het tussenschot beschadigd raakt, ontstaat een bloedneus

·         een verstopte neus

·         de neus is gezwollen

·         een tintelende neus

·         er kan scheefstand ontstaan, ook in de neus (scheefstand van het neustussenschot).

Het kan ook zijn dat je de neus hebt horen kraken tijdens de klap.

Risicofactoren

Elke activiteit waarbij je een ongeluk kunt krijgen waar je gezicht bij betrokken is, verhoogt het risico op een gebroken neus. Dergelijke activiteiten zijn onder meer:

·         Het meedoen aan contactsporten, zoals voetbal en hockey, vooral zonder een helm en een gezichtsmasker

·         Betrokken zijn bij een knokpartij

·         Fietsen

·         Rijden in een motorvoertuig, vooral zonder veiligheidsgordel

·         Oudere mensen vallen sneller op hun gezicht

Complicaties en gevolgen

Soms kan een gebroken neus ernstige gevolgen hebben. Er kan zich bloed ophopen rond het kraakbeen van het neustussenschot. Dit kraakbeen kan dan afsterven en daardoor uiteenvallen. Dit leidt tot een zadelvormige misvorming waarbij de neusrug in het midden is ingevallen. Dit wordt als cosmetisch storend ervaren. Ook zijn permanente ademhalingsproblemen, scheefstand van het neustussenschot, een infectie van de neus, de bijholten of het gezichtsbeen en een (gedeeltelijk) verlies van het reukvermogen, mogelijke complicaties van een neusfractuur.

Eerste hulp gebroken neus

Koelen

Koelen kan zinvol zijn ter verlichting van de pijn en om zwelling tegen te gaan. Bij voorkeur doe je dit om de twee uur gedurende 15 minuten. Wees echter voorzichtig met koelen, want de huid in het gelaat is dun is en je moet natuurlijk voorkomen dat er bevriezing van de ogen optreedt. Daarom moet je het ijs verpakken in een doek en niet direct op de huid aanbrengen.

Huisarts raadplegen

Een bloedneus stopt na enige tijd vanzelf, maar je kunt ook iets voorover leunen om te voorkomen je te veel bloed inslikt. Het inslikken van veel bloed kan leiden tot misselijkheid. Meld je daarna bij de huisarts ter beoordeling van de situatie.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Het is niet altijd direct duidelijk of er sprake is van een gebroken neus. Als gevolg van zwelling en pijn is de stand van de neus soms moeilijk te beoordelen. Bij voorkeur dient de neus binnen een paar uur onderzocht te worden of nadat de zwelling is afgenomen. De neus moet in ieder geval onderzocht worden voordat de beentjes in hun nieuwe stand vergroeien. De arts stelt vaak een gebroken neus vast door voorzichtig de neusrug te onderzoeken op de volgende zaken:

·         onregelmatigheden in vorm en stand;

·         ongewone bewegingen van botstructuren;

·         tegen elkaar schurende botstukken; en

·         op drukpijn.

Beeldvormend onderzoek

Een CT-scan kan ook gemaakt worden, waarop de beschadiging goed te zien is en eventuele aanwezig schade elders in het hoofd, bijvoorbeeld in de hersenen, ook gezien kan worden.

Gebroken neus behandeling

Een gebroken neus kan allerlei problemen opleveren, zoals belemmering van de ademhaling en een verandering van je gezicht. Daarom is adequate behandeling van een gebroken neus nodig. De KNO-arts bepaalt welke behandeling nodig is bij een gebroken neus.

Gebroken neus rechtzetten

In veel gevallen —dat wil zeggen wanneer de neus nog niet erg is opgezwollen— kan de neus direct rechtgezet worden. Bij het weer op de goede plaats zetten van de botten gebruikt men kracht. In medisch jargon noemt men dit 'reponeren'. Daarna krijg je een kunststofkapje op de neus ter bescherming. Dit kapje moet je ook tijdens het slapen dragen.

Operatie

Wanneer de neus te veel is opgezwollen, dan zul je moeten wachten tot de zwelling is afgenomen. Daarna kan de arts bepalen hoe ernstig de breuk is. Een eenvoudige breuk kan de arts zetten zonder te opereren. Om te voorkomen dat de botdeeltjes voor die tijd al aan elkaar groeien, dient dit binnen vijf tot tien dagen na het ongeval plaats te vinden. Dit gebeurt onder verdoving. De stukjes bot en kraakbeen worden met de hand rechtgezet of er wordt met instrumenten druk uitgeoefend. Ernstige breuken worden gezet tijdens een operatie. Dit gebeurt onder plaatselijke en bij kinderen onder algehele narcose. De dag na de operatie kan je neus wat gezwollen en pijnlijk aanvoelen, maar met pijnstillers kunnen de klachten verlicht worden.

Spalk

Je krijgt na het rechtzetten van de neus een spalk op de neus en tampons in de neus, wat tot doel heeft dat de stukjes bot en kraakbeen goed op hun plek blijven zitten en netjes aan elkaar kunnen vastgroeien. Dit betekent wel dat je een tijdje door je mond zal moeten ademen, wat erg vervelend kan zijn doordat je een droge mond krijgt. Daarnaast geven het gaasverband of de tampons een drukkend gevoel in de neus, wat soms wat hoofdpijnklachten kan geven. Ook kunnen je ogen wat tranen.

Herstel en genezing gebroken neus

Normaal gesproken geneest een gebroken in ongeveer zes weken. Kijk vooral de eerste twee weken goed uit, want bij een stoot tegen de neus kan het bot opnieuw scheef gaan staan. De eerste periode kan je gezicht, met name onder de ogen, blauw kleuren en er gezwollen uitzien, maar meestal is dit binnen enkele dagen weer verdwenen. Het gevoel rondom de neus kan de eerst tijd wat vermindert zijn.

Gezichtsmasker

Vaak wordt geadviseerd om ongeveer 3-4 weken niet te sporten. Bij een gebroken neus is rust nodig om de breuk te laten helen. Dit geldt ook voor andere breuken. Beroepssporters kunnen soms sneller weer sporten met behulp van een gezichtsmasker. Dit masker wordt goed passend gemaakt en vervolgens goed gefixeerd aan het voorhoofd.

Preventie

Voorkomen is beter dan genezen, zo luid het spreekwoord. Je kunt met de volgende maatregelen een neusbreuk voorkomen:

·         Draag altijd een veiligheidsgordel bij het rijden in een gemotoriseerd voertuig en voor kinderen is een kinderzitje verplicht dat aangepast is aan hun grootte. Kinderen tot 1,35 meter mogen alleen achterin vervoerd worden.

·         Draag de aanbevolen veiligheidsuitrusting, zoals een helm met een gezichtsmasker, bij hockey, voetbal of andere contactsporten.

·         Draag een helm tijdens mountainbiken in het bos en motorrijden.

·         Vermijd drugs- en alcoholgebruik. Een gebroken neus komt heel vaak door het drinken van te veel alcohol of het gebruiken van drugs.