Ziektebeeld: Verstuikte knie

 Overschrijding van het bewegingsbereik

Een verstuiking van het kniegewricht treedt op wanneer het bewegingsbereik wordt overschreden door een verdraaiing van de knie of een verkeerde beweging tijdens het sporten. Hierdoor raken de lokale ligamenten, spieren en/of de gewrichtskapsels overbelast. Bij een milde verstuikte knie heb je kleine scheurtjes in je banden, maar kun je je knie verder gewoon bewegen. Een ernstige verstuiking treedt op wanneer de banden gedeeltelijk zijn gescheurd. Dit resulteert in een sterke verslechtering van de functie van het kniegewricht en dus tot een bewegingsbeperking.

Milde en zware knieverstuiking

De symptomen van een knieverstuiking variëren aanzienlijk, afhankelijk van de graad (I, II of III). Hoewel alle graden van knieverstuikingen waarschijnlijk resulteren in zwelling en beperkte mobiliteit, kunnen zwaardere verstuikingen hoorbare ploppende geluiden veroorzaken op het moment van de verwonding, evenals knikgevoelens in de knie, ernstige kneuzingen en meer.

Een verstuiking manifesteert zich in het begin voornamelijk met matige tot ernstige pijn. Het bewegen van het kniegewricht verhoogt het pijngevoel. Ook treedt er zwelling op. Bij een ernstige verstuiking waarbij de banden volledig gescheurd zijn, is je knie instabiel. Ook krijg je last van een blauwe plek in het getroffen gebied (hematoom). Een gezwollen, blauw verkleurd en pijnlijk kniegewricht duidt waarschijnlijk op de aanwezigheid van een verstuiking.

Combinatieverwonding

Omdat het letsel vaak optreedt als onderdeel van een combinatieverwonding, kunnen extra symptomen wijzen op bot- en spierbeschadiging. Het verloop van een eenvoudige verstuiking is meestal probleemloos. Na ongeveer twee weken is het gewricht genezen. Het duurt maximaal twee maanden voordat je knie volledig hersteld is. Extra verwondingen kunnen het genezingsproces negatief beïnvloeden.

Oorzaken van knieverstuiking

Een verstuikte knie treedt meestal op als gevolg van een specifieke kracht die op het kniegewricht werkt. Deze kracht komt vaak voort uit een onverwachte, onbewuste of gedwongen beweging. De fysiologische beweeglijkheid van het gewricht is overschreden. De mate van verstuiking hangt voornamelijk af van de intensiteit en focus van de uitgeoefende kracht. Deze blessure komt vooral veel voor bij voetballers. Een valpartij tijdens het rennen, bijvoorbeeld veroorzaakt door een sliding van de tegenstander, is de belangrijkste oorzaak van een verstuiking van het kniegewricht. Zelden spelen anatomische beperkingen, zoals misvormingen van het kniegewricht, een rol van betekenis. Een ligamentisch apparaat dat wordt gedestabiliseerd door meerdere verwondingen of trauma's verhoogt het risico op toekomstige verstuikingen.

Plotselinge draaiing van het kniegewricht

Een plotselinge draaiing van het kniegewricht kan een verstuikte knie veroorzaken. Dit kan gebeuren wanneer je rent, springt en landt of stopt of plotseling van richting verandert. Activiteiten die ervoor zorgen dat je knie meer uitsteekt dan normaal, kunnen ook een knieverstuiking veroorzaken. Een verstuikte knie vaak voor in sporten zoals voetbal, basketbal, hockey en skiën.

Klap of slag op knie

Een directe slag of stoot op de knie kan een verstuikte knie veroorzaken. Verstuikingen kunnen worden veroorzaakt door stoten aan de voorkant, zijkanten of achterkant van de knie. Verstuikingen kunnen worden veroorzaakt door hard op je knieën te vallen terwijl ze gebogen zijn. Een verstuiking kan ook optreden tijdens een auto-ongeluk.

Risicofactoren van een knieverstuiking

Risicofactoren voor het krijgen een verstuikte knie of knieverstuiking zijn:

• coördinatie- en/of evenwichtsproblemen
• een eerdere verstuiking in de knie
• losse gewrichten of hypermobiliteit
• onvoldoende flexibiliteit en kracht in de spieren en ligamenten
• geen beschermende kleding dragen
• slecht passende schoenen dragen
• niet opwarmen of zich uitstrekken voor het sporten
• overmatige inspanning of een plotselinge toename van de trainingsintensiteit
• bepaalde sporten, zoals voetbal, basketbal, hockey en skiën

Symptomen van een verstuiking van het kniegewricht

Verschijnselen

Typische symptomen van een verstuiking van het kniegewricht zijn:

• kniepijn
• gewrichtspijn
• gevoeligheid
• blauwe plek
• zwelling (gezwollen knie)

Pijn

De pijn kan sterk variëren bij een verstuikte knie, afhankelijk van de ernst van de blessure. Kniepijn zal dof en kloppend zijn bij milde verstuikingen en scherp en constant aanwezig in het geval van ernstige verstuikingen. Meestal neemt de pijn af wanneer de knie in rust is en keert het terug bij beweging van de anagedane knie.

Gezwollen knie

Een verstuikte knie gaat meestal gepaard met zwelling. De hoeveelheid aanwezige zwelling varieert op basis van hoe ernstig de verstuiking is en hoe lang het geleden is dat het letsel is opgelopen.

Beperkte mobiliteit

Na een verstuiking kunnen zwakte in de aangedane ligamenten optreden, evenals plaatselijke zwelling, wat je mobiliteit zal beperken.

Een knallend geluid

Je kan een hoorbaar ploffend of knallend geluid horen op het moment dat de verstuiking optreedt. Dit geluid kan erop wijzen dat een van de vier belangrijkste kniebanden is gescheurd op het moment van verwonding, wat duidt op een ernstiger (graad III) verstuiking.

Onvermogen er gewicht op te plaatsen

De verwonding van het ligament en de bijbehorende knieontsteking en gevoeligheid kunnen het voor het kniegewricht moeilijk of onmogelijk maken om gewicht te dragen.

Knikken van de knie

Als er gewicht op het aangedane been komt te staan, kan een knikgevoel in de knie worden gevoeld bij het proberen te staan, lopen of rennen.

Blauwe plekken

Bij een verstuikte knie kunnen er blauwe plekken ontstaan. Verkleuring verschijnt op en rond de voorkant van de knieschijf.

Gradaties

Een verstuikte knie kan sterk in ernst variëren en kent de volgende gradaties:

Gradatie	Beschrijving
Graad I	Bij deze verstuikingen zijn de vezels van het ligamenten slechts in lichte mate uitgerekt of gerafeld. Je kan milde zwelling, pijn of blauwe plekken ervaren, maar je kan het aangedane been nog steeds belasten. Graad I verstuikingen hebben de minste tijd nodig om te genezen
Graad II	Een klasse II verstuiking betekent dat het gewonde ligament gedeeltelijk is gescheurd. Als het aangedane been zwaarder wordt belast, kan de knie onstabiel en pijnlijk aanvoelen.
Graad III	De meest ernstige verstuiking, een klasse III verstuiking, omvat een volledige scheur van een ligament. In sommige gevallen kan het ligament van het bot scheiden. Zwelling en blauwe plekken kunnen ernstig zijn en het kan moeilijk of onmogelijk zijn om het aangedane been te belasten.

Onderzoek en diagnose

De beschrijving van het verloop van het ongeval is nuttige informatie voor de arts om de diagnose te kunnen stellen. Daarnaast zal de arts je kniegewricht goed onderzoeken. Röntgenfoto's van het kniegewricht kunnen worden gebruikt om bijbehorende verwondingen aan de botstructuur te diagnosticeren of uit te sluiten. Optioneel kan computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) worden uitgevoerd voor een meer nauwkeurige beoordeling.

Behandeling van een verstuikte knie

Koeling en brace

Onmiddellijk na het ongeval moet de bloedtoevoer naar de knie worden verminderd door af te koelen met een icepack. Enerzijds vermindert dit pijn en anderzijds vermindert het de ontwikkeling en mate van zwelling. Wie snel koelt met een icepack kan de zwelling voorkomen. Compressie door een elastisch compressieverband of een brace kan de zwelling verminderen. Bovendien ondersteunt en stabiliseert de brace het gewonde gewricht. De brace ontlast de banden, vermindert de rotatie in de knie en biedt stabiliteit, hetgeen de genezing bevordert.

Hoger leggen van de aangedane knie

Het hoger leggen van het been is ook gunstig om de bloedstroom naar het getroffen gebied te verminderen. Als het gewricht volledig onbeweegbaar is, moet onmiddellijk een arts worden geraadpleegd om een gebroken knie uit te sluiten. Om het ligamentaire apparaat te regenereren in geval van overstrekken, moet het aangetaste kniegewricht gedurende twee weken worden geïmmobiliseerd.

Pijnstillers

Als je veel last hebt van kniepijn, kun je paracetamol gebruiken. Als dat onvoldoende soelaas biedt, dan kun je in overleg met huisartspraktijk of apotheek een andere pijnstiller gebruiken, bijvoorbeeld een NSAID zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen.

Oefeningen

In de daaropvolgende periode kunnen oefeningen voor het versterken van de beenspieren worden aanbevolen. Zware belasting van het gewricht wordt afgeraden voor een periode van twee maanden. Kraakbeen- en botbreuken evenals gecompliceerde ligamentbreuken vereisen chirurgische behandeling. Als de ligamenten versleten zijn, kan een operatie om verder letsel te voorkomen ook nuttig zijn.

Beloop en prognose

Omdat de verwonding vaak wordt veroorzaakt als onderdeel van een combinatieverwonding, kunnen extra symptomen wijzen op bot- en spierbeschadiging. Het verloop van eenvoudige verstuiking (milde graad I en graad 2-verstuikingen) is meestal probleemloos. Na ongeveer twee weken zijn de ergste klachten wel weer voorbij. Binnen maximaal twee maanden ben je vaak wel eer volledig hersteld. Maar bij een ernstige verwonding kan het genezingsproces wel tot 8 maanden duren.

Complicaties

Op de lange termijn kunnen personen met een verstuikte knie last krijgen van artrose in het geblesseerde kniegewricht. Dit symptoom treedt vaak pas vele jaren na de knieblessure op.

Preventie

Een verstuikte knie door een ongeval kan niet volledig worden voorkomen. Het risico op letsel tijdens lichamelijke activiteit kan echter aanzienlijk worden verminderd door een goede voorbereiding. Voorafgaand aan het sporten is een intensieve warming-up en zijn rekoefeningen zinvol. Met opgewarmde en uitgerekte spieren en ligamenten kan de fysiologische flexibiliteit aanzienlijk worden verhoogd. Bovendien kan een goede sportuitrusting zoals sportschoenen en sportverbanden het risico op een blessure verminderen. Harde, gladde en ongelijke vloeroppervlakken moeten, voor zover mogelijk, worden vermeden voor hardloopactiviteiten.