Ziektebeeld: Achillespeesontsteking

 

Oorzaak, symptomen en behandeling

Achillespeesontsteking (tendinitis achillis) is een ontsteking van de achillespees: de pees die van de kuitspier naar de hiel loopt. Het is een zogenaamde steriele ontsteking (niet-bacterieel). De ontsteking is pijnlijk en kan sporten onmogelijk maken, zeker als de blessure wordt genegeerd en chronisch wordt. Gelukkig gaat het vaak vanzelf over als je rustig aan doet. Met onze zelfhulp tips en hulpmiddelen kun je de genezing versnellen.

Achillespeesontsteking is net als hielspoor een veel voorkomende blessure, vooral  bij wat oudere hardlopers. Het is de oorzaak van 6-17% van alle sportblessures! Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen. Gelukkig gaat het bij de meeste mensen na enkele weken of maanden weer over. Soms gebeurt dat vanzelf, soms door alleen wat rust te houden of met simpele hulpmiddelen. Bij een minderheid is de achillespeespijn hardnekkeiger en soms zelfs chronisch.

De wetenschappelijke naam voor achillespeesontsteking is tendinitis achillis. In plaats van tendinitis (ontsteking) kan er ook sprake zijn van tendinose (degeneratie): de pees is dan niet ontstoken, maar beschadigd. Ook wordt soms gesproken over achillespees tendinopathie of achillodynie. In ernstige gevallen is de achillespees niet alleen ontstoken, maar kan er zelfs een achillespees-ruptuur optreden, ofwel een (gedeeltelijke) scheur van de pees. Daarnaast kan er sprake zijn van bursitis: een ontsteking van de slijmbeurs van de achillespeespees. 

Het deel van de achillespees dat ontstoken is, is meestal het deel vlak boven de hak, waar de aanhechting van de pees begint. Juist hier is de doorbloeding van het peesweefsel slecht, waardoor herstel van een kleine ontsteking moeizaam gaat, en er een serieuze ontsteking kan ontstaan.

Oorzaak van achillespeesontsteking

De belangrijkste oorzaak van achillespeesontsteking is overbelasting door sporten en het dragen van slechte schoenen, soms in combinatie met voetafwijkingen als platvoeten, doorgezakte voeten of slappe enkels. Al deze factoren dragen bij aan een onnatuurlijke belasting van de achillespees, waardoor deze beschadigt en mogelijk ontstoken raakt. Vooral sporters op leeftijd zijn kwetsbaar.

Andere oorzaken zijn:

• Overpronatie, een afwijking in de stand van de voet waarbij de voet wat naar binnen zwikt.
• Beenlengte verschil
• Stijve kuitspieren (hiervoor help soms de Strassburg Sock)
• Overgewicht
• Instabiliteit van de enkels
• Plotselinge verandering van belasting, zoals bergwandelen tijdens een vakantie of een plotselinge toename van het aantal trainingskilometers bij hardlopers

• Harde ondergrond bij het sporten
• Ongetraind fanatiek sporten
• Antibioticumgebruik: In zeldzame gevallen kan de pees ontstoken raken bij het gebruik van sommige antibiotica (o.a. fluorchinolonen, ofloxacine). Merk je dat je dan last krijgt, ga dan gelijk naar je arts.

Meestal is het probleem van de blessure niet een "echte" ontsteking van de pees, maar degeneratie van het weefsel in de pees (mini-scheurtjes).

Symptomen van achillespeesontsteking

Typische symptomen van achillespeesontsteking zijn de volgende:

Aanvankelijk treden er alleen direct na het sporten lichte pijnklachten of stijfheid op, die na een paar uur weer verdwijnen. De pijn in de achillespees concentreert zich meestal enkele centimeters boven de hiel. Als deze klachten genegeerd worden kan de pijn verergeren en aanhouden. Bij een warming-up kunnen de pijnklachten soms tijdelijk verdwijnen, om na de training weer terug te komen. In ernstige gevallen is de pijn continue aanwezig, en verdwijnt deze ook in rust niet meer.

Vooral na rust of 's ochtends kan het gebied rond de pees en de pees zelf stijf aanvoelen. Tenslotte kan de pees wat gezwollen zijn.

In het geval van een achillespees-ruptuur (scheuring) treedt een hevige pijn in de achillespees op en is lopen direct onmogelijk. Ook kan de plek van de ruptuur met het oog waargenomen worden.

Met röntgen-foto's, echografie of eventueel een MRI-scan kan de diagnose eventueel bevestigd worden. Er is dan vaak kalkvorming in het peesweefsel te zien.

Behandeling van achillespeesontsteking

In het beginstadium is de blessure vaak goed te behandelen. Bij veel mensen gaat het ook vanzelf weer over na een paar weken of maanden. Pas als de achillespeespijn chronisch wordt is behandeling lastiger. Probeer dus zo snel mogelijk actie te ondernemen als je last krijgt.  Denk dan aan de volgende maatregelen:

• Rust houden: het beste is om belastende training te vermijden. Ga bijvoorbeeld zwemmen om toch in conditie te blijven.
• Zooltjes of hielkussens: het verhogen van de hak kan de spanning op de achillespees wat verlichten. Een siliconen hakje als de Viscoheel is daar speciaal voor gemaakt.
• Warming up: zorg dat je de belasting rustig opbouwt. Begin rustig en doe lichte rekoefeningen. Ook na de training is het zaak om weer rustig af te bouwen middels cooling down oefeningen zoals rustig uitlopen.

• Voer rek en strek oefeningen uit, vooral voor de kuitspieren (de lange en de korte). De oefeningen die op de pagina voor hielspoor oefeningen genoemd zijn, zijn ook voor de behandeling van achillespeesontsteking zeer geschikt. Wees wel voorzichtig, zeker bij zwaarder letsel kun je de oefeningen het beste eerst met een fysiotherapeut doornemen. Stop in ieder geval als je pijn voelt!

• Spierversterkende oefeningen voor de kuitspier. Ga met de tenen op de trap staan met de hak naar beneden en breng het lichaam dan langzaam omhoog. Eventueel kan dit met 1 been tegelijk gedaan worden, maar pas wel op voor overbelasting. Doe ook dit eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut.

• Bandages, zoals de Achillotrain en de Silistab Achillo, die een masserende werking hebben op de achillespees.
• De Strassburg sok helpt vaak, door de rek die 's nachts op de kuitspieren wordt uitgeoefend.
• Koelen met ijs (niet direct op de huid) kan in het acute stadium helpen door de bloedstroom naar het gebied te stimuleren. Doe dit vooral na de training, en liefst enkele keren per dag. Bij een chronische ontsteking is deze methode minder effectief. Massage van de kuitspier helpt zowel het voorkomen van achillespeesontsteking als de behandeling ervan. Laat dit door een ervaren masseur uitvoeren.
• Goede schoenen zijn erg belangrijk, bezuinig hier niet op. Elke goede hardloop winkel kan je hierover adviseren, of ga naar een gespecialiseerde (orthopedische) winkel. Let vooral op een goed voetbed en goede demping.
• Kinesiotape kan soms ook goed helpen, zoals de Gladiator Tape in onze webshop.
• Soms kunnen ontstekingsremmers als ibuprofen e.d. effect hebben. Injecties met corticosteroïden worden soms nog toegepast, maar de effectiviteit hiervan wordt betwijfeld, en er is ook kans op bijverschijnselen.
• Tenslotte wordt soms gekozen voor een operatie: het aangetaste peesgedeelte wordt daarbij vrijgelegd, schoongemaakt en vervolgens weer gehecht. Na de operatie moet enkele weken rust gehouden worden, en moet je met krukken lopen. Als de oorzaak ligt in te korte kuitspieren wordt er soms voor gekozen deze te verlengen middels de zogenaamde gastroc slide operatie.

Behandeling van achillespeesklachten moet vaak langdurig worden volgehouden, aangezien de klacht erg hardnekkig kan zijn. Wees vooral voorzichtig met te snel weer belasten, anders kan de klacht snel weer terugkomen.